Rynkowska ze Staniszewskich Anna, krypt. A.S. (1903–1984), docent historii, archiwistka. Ur. 3 II w Łodzi, była córką Jana Staniszewskiego, włókniarza łódzkiego, i Marianny z Bugajaków.
W l. 1915–22 uczyła się w żeńskim gimnazjum humanistycznym Janiny Pryssewiczówny, w którym uzyskała świadectwo dojrzałości. Następnie aż do r. 1939 pracowała jako nauczycielka w łódzkich szkołach powszechnych. Równocześnie w l. 1922–4 studiowała na Wydz. Prawa Uniw. Warsz., a w l. 1924–6 uczęszczała na 2-letni Wyższy Kurs Nauczycielski ze specjalnością fizyko-matematyczną, uprawniający do nauczania tych przedmiotów w szkołach średnich. W r. 1926 wyszła za mąż za Józefa Rynkowskiego (zob.). W l. 1932–6 odbyła studia na Wydz. Humanistycznym Wolnej Wszechnicy Polskiej (WWP), Oddział w Łodzi. Po dodatkowych rocznych studiach na Uniw. Warsz. (1936–7) i napisaniu pracy pt. Próby wprowadzenia przemysłu lnianego w Łodzi w latach 1818–1832 (druk pt. Przemysł lniany w Łodzi w dobie Królestwa Kongresowego <1824–1832>, „Roczn. Oddz. Łódz. Pol. Tow. Hist.” T. 3: 1939) otrzymała tam w r. 1937 dyplom magisterski. Równolegle R. była od r. 1933 do wybuchu wojny asystentem, od r. 1936 starszym asystentem Natalii Gąsiorowskiej na WWP specjalizując się w historii gospodarczo-społecznej.
Po wybuchu wojny włączyła się R. w prace Sekcji Opieki Społecznej Komitetu Obywatelskiego m. Łodzi. W dn. 12 XII 1939 R. i jej mąż zostali aresztowani i po kilkunastu dniach pobytu w więzieniu w Radogoszczu wywiezieni do Krosna. Stamtąd po kilku miesiącach przyjechali do Głowna w pow. łowickim, gdzie zorganizowali komplety tajnego nauczania na poziomie szkoły średniej. Prowadzili je do końca okupacji.
Po powrocie do Łodzi w styczniu 1945 została R. asystentem przy Katedrze Historii Gospodarczo-Społecznej na nowo organizującym się Uniw. Łódzkim. W r. 1947 uzyskała doktorat na podstawie rozpoczętej jeszcze przed wojną pracy pt. Działalność gospodarcza władz Królestwa Polskiego na terenie Łodzi przemysłowej w latach 1821–1831 (Ł. 1951) przygotowanej pod kierownictwem N. Gąsiorowskiej. Na uczelni pracowała do r. 1951. Jednocześnie była nauczycielką łaciny w liceum, a potem historii i łaciny na Państwowym Kursie Przygotowawczym do Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Łodzi.
Od r. 1950 do r. 1972 pracowała R. w Archiwum Miejskim, a następnie Państwowym w Łodzi jako kustosz. W r. 1955 Centralna Komisja Kwalifikacyjna nadała jej tytuł docenta. Od r. 1952 była kierownikiem i organizatorem Oddziału Akt Gospodarczych. Zajmowała się gromadzeniem i opracowywaniem akt fabrycznych i bankowych oraz organizacji i zrzeszeń przemysłowych. W r. 1954 ogłosiła artykuł Archiwalia fabryczne i zagadnienie ich porządkowania („Archeion” T. 22). Była współautorką „Projektu ramowej instrukcji porządkowania archiwaliów kapitalistycznych zakładów przemysłowych”; wg tych wytycznych opracowywano odpowiednie materiały znajdujące się w archiwach polskich, instrukcję tę przetłumaczono na język węgierski. W czasie swoich prywatnych podróży do Włoch R. nawiązała kontakty z tamtejszymi archiwistami, w następstwie czego powstały publikacje na temat archiwów włoskich oraz recenzje włoskich wydawnictw w czasopiśmie „Archeion” (1957–68).
Po napisaniu pracy doktorskiej R. w swych badaniach historycznych zajmowała się problematyką związaną z Wiosną Ludów. Opublikowała m. in. Bibliografię prac w języku polskim do dziejów „Wiosny Ludów” („Myśl Współcz.” 1948 nr 11–12 i odb.), Wiosna Ludów w Italii (1846–1849) (w: „W stulecie Wiosny Ludów 1848–1948”, W. 1949 II), monografię Wojciech Darasz 1808–1852 (w: „Stulecie Wiosny Ludów 1848–1948”, W. 1951 IV) oraz wydała W. Darasza „Pamiętnik emigranta” (Wr. 1953). Później wróciła do historii Łodzi i jej regionu. W r. 1960 ukazał się w jej opracowaniu tom źródeł „Początki rozwoju kapitalistycznego miasta Łodzi (1820–1864)” (W.), w r. 1970 monografia pt. Ulica Piotrkowska (Ł.). Napisała także rozprawy: Przedsiębiorstwo Ludwika Geyera w latach 1828–1870 (w: „Centralne Muzeum Włókiennictwa” Ł. 1975) i Osada fabryczna Mania i jej dzierżawcy („Roczn. Łódz.” T. 29: 1980). Materiały, które nie weszły do opracowań naukowych wykorzystała m. in. do publikacji w „Panoramie”, dodatku niedzielnym do „Dziennika Łódzkiego” (w l. 1957–1958), m. in. Historia jednej Mani (Dzieje łódzkiej osady fabrycznej Mania) (1958 nr 7), oraz tygodniku łódzkim „Odgłosy” (1967–74). Udostępniła w ten sposób łodzianom duży zasób wiadomości o Łodzi, zaznajamiając ich m. in. z początkami szkolnictwa, szpitalnictwa, komunikacji miejskiej, wodociągów i kanalizacji, osadnictwa przemysłowego, targów, jarmarków, itp. Znalazło się tu wiele faktów przedtem nie znanych. Zajmowała się również R. przeszłością Kalisza. Z tej dziedziny ogłosiła m. in. prace: Sytuacja ekonomiczna i społeczna robotników kaliskich w XIX wieku (w: „Osiemnaście wieków Kalisza”, Kalisz 1962 III), Rozwój przemysłu, położenie i walka klasy robotniczej w latach 1815–1914, Rozwój handlu i komunikacji. Kredyt w Kaliszu 1815–1914 (w: „Dzieje Kalisza”, P. 1977). Była członkiem Komitetu Redakcyjnego „Rocznika Kaliskiego”. Ponad ćwierć wieku R. współpracowała z PSB, gdzie zamieściła 20 życiorysów, głównie fabrykantów łódzkich i mniej znanych ludzi kultury związanych z Łodzią. Od r. 1969 była członkiem Komitetu Redakcyjnego, późniejszej Rady Naukowej, PSB. Ogółem bibliografia prac R-ej liczy ponad 180 pozycji.
R. była wieloletnim członkiem Polskiego Tow. Historycznego, a w l. 1948–52 członkiem zarządu Oddziału Łódzkiego, współzałożycielką i pierwszą przewodniczącą Oddziału Łódzkiego Stow. Archiwistów i Bibliotekarzy, a następnie pierwszą przewodniczącą Oddziału Łódzkiego Stow. Archiwistów Polskich. Zajmowała się sprawą opieki nad zabytkami łódzkimi i wchodziła do Rady Ochrony Dóbr Kultury przy Wydz. Kultury i Sztuki Urzędu m. Łodzi. Była członkiem Łódzkiego Tow. Naukowego oraz włoskiego towarzystwa „Accademia Adamo Mickiewicz di Storia e Letteratura Polacca e Slava” w Bolonii. Od r. 1969 należała do ZBoWiD-u. Z dn. 1 I 1973 przeszła w stan spoczynku. Znała 6 języków obcych. W l. 1964–8 była lektorką języka włoskiego w Klubie Międzynarodowej Prasy i Książki, a w l. 1967–74 na Uniw. Łódzkim. Zwiedziła niemal całą Europę (we Włoszech była wielokrotnie) oraz Chiny, Wietnam, Egipt; z podróży tych zamieszczała reportaże w „Panoramie” dod. do „Dziennika Łódzkiego” (1959–65). Jako wypoczynek traktowała przekłady z języków obcych nowelek kryminalnych, które drukowała w „Odgłosach” podpisując inicjałami A.S. Zmarła 30 X 1984 w Łodzi, pochowana została na cmentarzu na Dołach. Była odznaczona m. in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Złotym Krzyżem Zasługi, Honorową Odznaką m. Łodzi.
Jej małżeństwo z Józefem Rynkowskim zakończyło się rozwodem w r. 1946 i było bezdzietne.
Jałmużna T., Tajne nauczanie na ziemi łódzkiej, W. 1977 s. 176, 219, 245; Jaśkiewicz S., Woźniakowski M., Iskry w podziemiu, Ł. 1971 s. 213–14, 216; Wasiak J., Anna Rynkowska (1903–1984), „Roczn. Łódz.” T. 36: 1986 s. 329–36; – „Dzien. Łódzki” 1984 nr 259; – AP w Ł.: Akta osobowe; – Mater. Red. PSB: Autobiografia i bibliogr. prac R-ej.
Julianna Wasiak